Dolaysiz Yabanci Yatirimlerinin Nedeni
DOLAYSIZ YABANCI SERMAYE YATIRIMLARININ NEDENLERİ
1-) Ham madde kaynakları: Ham madde kaynakları yeryüzüne dengeli biçimde dağılmış değildir. Ham maddelerin işletilmesine yönelik tesisleri, madenlerde olduğu gibi bu kaynakların bulunduğu yerlerde kurmak zorunluluğu vardır.
2-) Üretim faaliyetlerinde dikey ve yatay bütünleşme: Üretim faaliyetlerini üretimin ilk aşamasından nihai mal aşamasına kadar aynı yönetim altında toplamak, dikey bütünleşme diye adlandırılır. Örneğin ham petrolün çıkartılması, damıtılması ve dağıtılması gibi. Tek yönetim altında dikey bütünleşmenin önemli maliyet avantajları sağladığı durumlarda dış yatırımın başta gelen amacı bununla ilgilidir.Bütünleşme bazen de aynı aşamadaki üretim faaliyetlerinin ortak işletme yönetimi altında toplanmasını gerektirebilir. Buna da yatay bütünleşme denir.İster dikey, ister yatay bütünleşme biçiminde olsun, Kindleberger’in de işaret ettiği gibi, belirli üretim aşamalarını çeşitli ülkelerde gerçekleştirilmenin maliyet avantajı sağladığı durumlarda, faaliyetlerin farklı ülkelere yaygınlaştırılmasın doğal sonuç olarak ortaya çıkar.
3-) Aktarılmayan bilgilerin varlığı: Firmalar üretimle ilgili sahip oldukları teknik bilgileri, patent veya lisans anlaşmaları biçiminde diğerlerine satabilirler. Fakat geliştirilen bir üretim yönteminin veya ürün patentinin, firmanın kendi elinde bulundurulmasını zorunlu kılan bazı özel durumlar olabilir. Söz gelişi, öyle bilgiler vardır ki, bunlar uzun yılların deneyimi ve birikimine bağlı olup, satılması uygun değildir.
4-) Şirket ünvanın korunması: Bazı firmalar, iş hayatında çok olumlu bir isim veya markaya sahiptirler.. Lisans anlaşması yapılıp ürünün imal hakkı yabancı üreticilere verildiğinde ise aynı kalitenin tutturulabileceğinden emin olmayabilirler. Dolayısıyla, ürün kalitesine ve ürünlerine zarar gelmesi için, malları yurt dışında kendileri üretmeyi tercih edebilirler. Örneğin, bazı lokantalar zincirinde(Mcdonald’s,Whimpy’s, vs.)bu düşüncelerin özellikle etkili olduğu söylenebilir.
5-) Şirketin marka veya unvanından yararlanmak istemesi: Burada amaç, yukarıdaki durumda olduğu gibi, unvanını korumak değil, tersine bundan yarar sağlamaktır. Bankacılık sektöründe örneğin isim yapmak çok önemlidir.
6-) Şirket sırlarının korunması: Üretime ilişkin bilgilerde gizliliğin çok önem taşıdığı durumlarda, lisans anlaşması değil, dolaysız dış yatırım tercih edilir. Çünkü lisans sahibi, bu bilgilerin dışarıya sızmasını önlemede patent sahibi kadar özen göstermeyebilir.
7-) Ürünün yaşam dönemlerinde son aşamaya ulaşmış olması: Ürünlerin yaşam dönemi hipotezine göre, yeni bir ürünün gelişmesi tamamlandıktan ve iç piyasa sınırına ulaşıldıktan sonra, bu piyasada daha fazla kar olanakları kalmaz. Kar artışını sürdürülebilmek için, daha az girilmiş bulunan ve belki de rekabetin daha sınırlı olduğu yabancı piyasalarda üretim yapmak gerekli olabilir.
8 -) Oligopolcü piyasa yapısı: Birkaç büyük firmanın piyasaya egemen olduğu durumlarda. birinin alacağı kararlar diğerlerini de etkiler.Dolayısıyla biri dış yatırım yapınca,diğeri de piyasayı ona kaptırmamak için yola gider ve yatırım yoluyla dış piyasaya açılır.
9-) İthalatçı ülkenin koyduğu tarife ve kotalardan kaçınma: İhracatçı firma, dış alıcı ülkenin uygulamaya koyduğu tarife ve kotalar karşısında, o piyasayı kaybetme tehlikesi ile karşılaşır.Bu durumda,tarife ve kotaların etkisinden kurtulup o piyasayı eskisi gibi elde tutmanın en etkili yolu,söz konusu piyasada üretime başlamaktır.
10-) Ulusal piyasadaki yasal düzenlemelerden ve kısıtlamalardan kurtulma:Bankaların ve bazı imalat sanayi alt sektörlerinin uluslar arası alana yayılmasında önemli bir etkendir.ABD’de ve diğer sanayileşmiş ülkelerde bankacılık yasalarının getirmiş olduğu düzenlemeler,bunlardan kurtulmak üzere bankaları yurt dışında şubeler açmaya yöneltmişlerdir.
11-) Yatırımları uluslar arası çeşitlendirme:Dış yatırımlar,hissedarlar açısından dolaylı olarak portfolyo çeşitlenmesi sağlar
12-) Ucuz yabancı faktör kullanımı: Emek ve doğal kaynak maliyetleri,ülkeler arasında büyük değişimler gösteriyor.Dolayısıyla emek ve doğal kaynak yoğun malların bu faktörlerin bol ve ucuz olduğu yerlerde kurulması,üretim maliyetlerini düşürücü etki yapar.
Kaynak: www.ekonomisyen.net
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?